Blog van Peter Rijnhart

23 september 2013

Bezoek Ooijpolder bij Nijmegen
De blauwe links verwijzen naar de Wikipedia

De Ooijpolder (ook wel Ooypolder) ligt nabij Nijmegen in de gemeente Ubbergen
in de Nederlandse provincie Gelderland. Een klein gedeelte, de Ooyse Schependom, ligt in de gemeente Nijmegen.

Het is een belangrijk deel van natuurgebied de Gelderse Poort. De polder is het gebied tussen rivier de Waal en de N325 met inbegrip van de heuvelrug de Ooijse Graaf bij Leuth-Erlecom.

Aan de oostzijde is de polder begrensd door de Kapitteldijk en de Duffelt. De polder kent zowel een binnen- als buitendijks gebied. In de polder ligt ook het dorp Persingen.

Terpboerderij De Plak in de Ooij

Terpboerderij de Pol in de Ooij

Terpboerderij Plezenburg in Leuth

Voordat er dijken waren, was de ooijpolder een moerasgebied dat vaak onder water stond. Rond 1300 werden de eerste dijken in het gebied gebouwd. De Ooijpolder viel onder het polderdistrict Circul van de Ooij, dat al in 1580 de dijkrechten had. In 1958 is het district Circul van de Ooij opgeheven en het gebied valt nu onder het polderdistrict Groot Maas en Waal. Een monument op de Ooijse Waaldijk herinnert aan het dijkmagazijn van de Circul van Ooij, dat hier stond.

Monument voor het dijkmagazijn van de circul van Ooij

Kerkje te Persingen

Zicht op Persingen

Ook na de aanleg van de dijken liep dit gebied onder bij hoogwater. Het gebied is waterrijk met oude rivierarmen en een rijkdom aan wielen

Een van de wielen in Natuurgebied Panneweel

en vijvers. Soms waren de overstromingen echte watersnoodrampen. Meerdere archeologische terreinen in de Ooijpolder bevatten resten van vroegere (Middeleeuwse) bewoning, verdwenen door overstromingen. Zo werd in 1809 het dorp Persingen door een grote overstroming vrijwel geheel weggevaagd. Persingen is niet meer echt herbouwd en wordt nu beschouwd als het kleinste kerkdorp van Nederland.

Deze frequente overstromingen lieten zand en vruchtbare klei achter wat ervoor zorgde dat het bewoonbaar gebied werd. Ook na het aanleggen van de dijken liet men het water op een gecontroleerde manier bij zogenaamde overlaten in de polder stromen. Dit om tegendruk te verkrijgen om zo dijkdoorbraken te voorkomen en voor het aanvoeren van vruchtbare klei.

Hollands-Duits gemaal

De Grote Geule in Kieldrecht is ontstaan door een dijkdoorbraak in de 16e eeuw

Tijdens de Koude Oorlog werd de IJssellinie gebouwd om een deel van Nederland onder water te laten lopen bij een Russische invasie. Ook de Ooijpolder was onderdeel van deze linie.

Tot medio 2005 was er sprake om de Ooijpolder en Rijnstrangen te gebruiken als

Oude Rijn

noodoverloopgebieden bij hoogwater van de Waal. De gedachte bij deze noodoverloopgebieden is om de rivier op vooraf bepaalde gebieden buiten haar oevers te laten treden waardoor het waterpeil daalt en de stroomsnelheid afneemt. In deze noodoverloopgebieden kan het water wegzakken in de grond en/of met enige vertraging verder stromen in de rivier. Tegenwoordig is het niet meer wenselijk om de polder te reserveren om onder water te laten lopen, vanwege haar hogere bevolkingsdichtheid.

Het natuurgebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer en heeft een gevarieerde vegetatie. Op de hoger gelegen delen, bestaande uit zandgrond bevinden zich veel struiken. Op de lager gelegen delen heeft men te maken met kleigrond met gras.

Door het waterbeheer is de oorspronkelijke moerasgrond aanzienlijk verdroogd en er zijn meer bomen gaan groeien. Dit heeft ertoe geleid dat de populatie van vogelsoorten en andere dieren is veranderd. Men vindt er echter nog steeds de zwarte stern,